Uwaga: Oryginał jest nowszy niż to tłumaczenie.

O Debianie

CZYM jest Debian?

Projekt Debian to grupa osób, które wspólnie zdecydowały się stworzyć wolny system operacyjny. Stworzony przez nas system nazywa się Debian.

System operacyjny to zestaw podstawowych programów i narzędzi, które umożliwiają komputerowi działanie. Rdzeniem systemu operacyjnego jest jądro - podstawowy program, który zarządza systemem i pozwala uruchamiać inne programy.

Systemy Debian używają obecnie jądra Linux lub FreeBSD. Linux to oprogramowanie, które zaczął tworzyć Linus Torvalds, a którym obecnie zajmują się tysiące programistów z całego świata. FreeBSD to system operacyjny zawierający jądro oraz inne oprogramowanie.

Trwają jednak prace mające na celu udostępnienie Debiana innym jądrom, przede wszystkim Hurd. Hurd to zestaw serwerów, które działają wokół mikrojądra (takiego jak Mach) udostępniając różne usługi. Hurd jest oprogramowaniem wolnym, tworzonym przez projekt GNU.

Duża część podstawowych programów narzędziowych tworzących system operacyjny pochodzi z projektu GNU; stąd nazwy: GNU/Linux, GNU/kFreeBSD oraz GNU/Hurd. Te narzędzia także są darmowe.

Oczywiście ludzie potrzebują aplikacji: programów umożliwiających im pracę, od edycji dokumentów, poprzez prowadzenie interesów i granie, aż po pisanie innych programów. Debian zawiera ponad 59000 pakietów (skompilowanych programów zapakowanych do ładnego i łatwego w instalacji formatu), menedżer pakietów (APT) i inne narzędzia, które umożliwiają zarządzanie tysiącami pakietów na tysiącach maszyn w sposób równie prosty, jak instalacja pojedyńczej aplikacji. A wszystko to za darmo.

Ten układ przypomina nieco wieżę. Podstawą jest jądro. Na nim pracują podstawowe narzędzia. Wyżej są programy uruchamiane na komputerze. Na samym szczycie jest Debian — dokładnie organizujący i dopasowujący wszystko tak, aby wspólnie działało.

Cały za darmo?

Być może zastanawiasz się: dlaczego ludzie spędzają godziny prywatnego czasu pisząc programy i pakując je, a następnie rozdając? Odpowiedzi jest tyle, ilu ludzi, którzy biorą udział w projekcie. Niektórzy lubią pomagać innym. Wielu pisze programy, aby dowiedzieć się czegoś więcej na temat komputerów. Coraz więcej osób szuka sposobów na uniknięcie niebotycznych cen programów. Coraz większa rzesza współpracuje, żeby podziękować za wszystkie darmowe programy, które dostali od innych. Wielu pracowników naukowych tworzy darmowe oprogramowanie, aby upowszechnić wyniki swych badań. Firmy pomagają w tworzeniu darmowego oprogramowania, aby mieć wpływ na ich rozwój -- nie ma szybszego sposobu na otrzymanie jakiejś funkcji, niż zaimplementowanie jej własnoręcznie! Oczywiście, wielu z nas robi to po prostu dla przyjemności.

Debian jest tak zaangażowany w tworzenie wolnego oprogramowania, że uznaliśmy, iż dobrze byłoby to jakoś sformalizować. Tak powstała nasza Umowa Społeczna.

Choć Debian wierzy w wolne oprogramowanie, zdarzają się przypadki kiedy ludzie chcą lub muszą zainstalować, na swoich maszynach, programy, które nie są wolne. O ile to możliwe, Debian będzie to umożliwiał. Wzrasta nawet liczba pakietów, których jedynym zadaniem jest instalacja w systemie Debian programów, które nie są wolne.

Mówicie: za darmo, ale przecież płyty CD/łącza internetowe kosztują!

Mógłbyś/mogłabyś zapytać: jeśli oprogramowanie jest darmowe, dlaczego muszę płacić dostawcom za płytę CD lub za łącze internetowe, aby je pobrać?

Kupując płytę płacisz za czyjś czas, produkcję płyt i ryzyko (w przypadku, gdyby nikt ich nie kupił). Innymi słowy płaci się za fizyczny nośnik, a nie oprogramowanie.

Angielskie słowo free jest użyte w znaczeniu wolne, a nie darmowe (choć dzięki temu cena programu spada do ceny nośnika). Możesz przeczytać na temat tego, co uznajemy za oprogramowanie wolne, oraz co na ten temat ma do powiedzenia Fundacja Wolnego Oprogramowania (FSF).

Większość programów kosztuje grubo ponad sto złotych. Dlaczego rozdajecie je za darmo?

Lepszym pytaniem jest: "jakim cudem producentom oprogramowania udaje się wyciągnąć od ludzi tak wielkie pieniądze"? Program to nie samochód. Kiedy zrobi się jego jedną kopię, koszty produkcji następnego miliona są minimalne (to dlatego Microsoft ma miliardy).

Spójrz na to inaczej: mając w ogródku nieskończone źródło piasku, mógłbyś chcieć go rozdać innym. Byłoby jednak niemądrze płacić za ciężarówkę, żeby rozwozić piasek. Lepiej jest pozwolić innym przyjść i wziąć go sobie (odpowiednik ściągania z sieci), albo umożliwić zapłacenie komuś innemu za dostarczenie piasku (odpowiednik zakupu płyty). Debian działa właśnie w ten sposób i dlatego większość płyt jest taka tania (tylko około 12 USD za 4 płyty DVD).

Debian nie zarabia pieniędzy na sprzedaży płyt CD. Potrzebujemy jednak pieniędzy na opłacenie takich wydatków, jak rejestracja domeny czy sprzęt komputerowy. Dlatego prosimy o kupowanie od tych producentów płyt CD, którzy przekazują część pieniędzy ze sprzedaży Debianowi.

Jaki sprzęt jest obsługiwany?

Debian zadziała na prawie wszystkich komputerach osobistych, w tym większości starych modeli. Każde nowe wydanie Debiana obsługuje większą ilość architektur. Kompletną listę można znaleźć w dokumentacji do edycji stabilnej.

Obsługiwany jest prawie cały, powszechnie spotykany sprzęt. Jeżeli chcesz się upewnić, czy wszystkie urządzenia podłączonego do komputera są wspierane, zajrzyj na stronę wiki DebianOn.

Niektórzy producenci sprzętu utrudniają tworzenie sterowników do ich urządzeń nie udostępniając do nich specyfikacji. Może to oznaczać, że w systemie GNU/Linux nie będzie możliwe korzystanie z ich sprzętu. Niektóre firmy dostarczają sterowników, które nie są wolnym oprogramowaniem, ale jest to problem, ponieważ producent sprzętu może zakończyć działalność lub przestać wspierać sprzęt, który posiadasz. Zalecamy kupowanie tylko takiego sprzętu, którego producenci udostępniają wolne sterowniki do swoich produktów.

Chcę dowiedzieć się czegoś więcej.

Zobacz nasze FAQ (odpowiedzi na często zadawane pytania).

Nadal nie jesteś przekonana/przekonany.

Nie musisz nam wierzyć na słowo - wypróbuj Debiana. Przestrzeń dyskowa bardzo staniała i łatwo jest wygospodarować około 2GB wolnego miejsca. Jeśli nie chcemy instalować środowiska graficznego, wystarczy 600MB. Debiana można łatwo zainstalować na tym miejscu i może współistnieć z innym systemem operacyjnym. Jeśli będziesz potrzebować więcej miejsca, możesz śmiało wykasować jeden z systemów (jesteśmy przekonani, że kiedy poznasz potęgę Debiana, na pewno go nie usuniesz).

Wypróbowanie nowego systemu operacyjnego wymaga trochę cennego czasu, więc rozumiemy, że możesz mieć zastrzeżenia. Z tego powodu stworzyliśmy listę plusów i minusów Debiana. Powinna Ci ona pomóc zdecydować czy warto. Mamy nadzieję że docenisz naszą uczciwość i prawdomówność.

Jak zdobyć Debiana?

Najpopularniejszym sposobem jest instalacja dystrybucji z płyty CD, którą można kupić po cenie nośnika od jednego z wielu dystrybutorów naszych płyt. Jeśli masz szybkie łącze z Internetem, możesz pobrać i zainstalować Debiana z sieci.

Więcej informacji można znaleźć na naszej stronie dotyczącej zdobywania dystrybucji.

Nie potrafię tego wszystkiego sam(a) zainstalować. Gdzie mogę uzyskać pomoc?

Podstawowym źródłem pomocy jest dokumentacja dostępna zarówno na naszych stronach WWW jak i w pakietach, które można zainstalować w swoim systemie. Możesz także skontaktować się z nami poprzez listy dyskusyjne lub IRC. Możesz nawet zatrudnić konsultanta który wykona całą pracę.

Więcej informacji możesz uzyskać na stronach dotyczących dokumentacji i wsparcia.

Kim wy wszyscy w ogóle jesteście?

Debiana tworzy prawie tysiąc rozwijających (ang. developer) z całego świata, którzy poświęcają swój wolny czas. Kilku spotkało się osobiście. Komunikują się oni głównie przy pomocy poczty elektronicznej (listy dyskusyjne na lists.debian.org) i IRC (kanał #debian na serwerze irc.debian.org).

Projekt Debian jest dokładnie zorganizowaną strukturą. Aby uzyskać więcej informacji, jak Debian wygląda od wewnątrz, wejdź do kącika rozwijających.

Pełna lista oficjalnych członków Debiana znajduje się pod adresem nm.debian.org, gdzie zarządza się członkostwem. Szersza lista kontrybutorów Debiana znajduje się pod adresem contributors.debian.org.

Kto używa Debiana?

Choć nie są dostępne dokładne statystyki (Debian nie wymaga od użytkowników rejestracji), istnieją mocne dowody na to, że Debiana używają różne organizacje, zarówno duże jak i małe, oraz tysiące indywidualnych osób. Nasza strona Kto używa Debiana? zawiera listę wiodących organizacji, które przysłały krótkie opisy tego w jaki sposób, oraz dlaczego, używają Debiana.

Jak to wszystko się zaczęło?

Debian został utworzony w sierpniu 1993 roku przez Iana Murdocka, jako nowa dystrybucja, która miała być tworzona w otwarty sposób, zgodnie z duchem Linuksa i GNU. Debian miał być konstruowany, a także pielęgnowany uważnie i sumiennie. Zaczął się jako mała, silnie powiązana grupka hakerów i wyrósł na dużą, dobrze zorganizowaną społeczność rozwijających i użytkowników. Patrz dokładna historia.

Wielu ludzi o to pyta, słowo Debian należy wymawiać jak /ˈde.bi.ən/. Pochodzi ono od imion twórców Debiana, Iana Murdocka i jego żony, Debry.